Adhurimi i Teknologjisë
Ne duhet të jemi të vetëdijshëm për tundimin e adhurimit të teknologjisë. Analisti i kulturave(qytetërimeve) Nill Postmen (Neal Postman) na paralajmëroi kundër “hyjnizimit të teknologjisë.” Njëri prej librave të tij ka titullin“ Teknopoli” duke sugjeruar se teknologjia ka një monopol të mendimit dhe jetës. Kjo mund të jetë e drejtë, por nëse do të shpiknim një fjalë më të mirë se sa fjala teknopol, kjo do të ishte tekno-idhujtaria. Tekno-idhujtaria është një formë adhurimi ndaj teknologjisë dhe teknikës.
Në tekno-idhujtari i shikojmë makineritë dhe metodat tona si Perëndi. Në rast se ky pohim është i ekzagjeruar atëherë le ta konsiderojmë këtë në katër pika.
Pikë së pari, për shumë njerëz, siguria absolute, realiteti përfundimtar është teknologjia dhe jo Perëndia. Ne nuk jemi të sigurt nëse Perëndia është i vërtetë apo thjesht një mit. Ne nuk jemi të sigurt nëse jemi qenie shpirtërore që janë bërë sipas imazhit të tij, apo thjesht aksidente biologjike. Ne nuk jemi të sigurt nëse mëkati është një realitet i rrezikshëm apo thjesht një problem i vogël psikologjik.
Ne nuk jemi të sigurt nëse dashuria është reale, apo thjesht një iluzion i bazuar në reaksione kimike të caktuara dhe hormone. Ne nuk jemi të sigurt për jetën pas vdekjes. Ne nuk jemi të sigurt për asgjë, veç kësaj: teknologjisë. Sipas fjalëve të Nill Postman (Neal Postman) “gjithçka tjetër mund të mohohet apo të komprometohet, por është e qartë se avionët fluturojnë, antibiotikët kurojnë, radiot flasin, dhe … kompjuterat bëjnë llogari.” Nuk është më Perëndia realiteti suprem dhe i pamohueshëm, por teknologjia.
Së dyti, në tekno-idhujtari nuk e shohim Fjalën e Perëndisë, Biblën si burimin më të madh të së vërtetës, dhe autoritetin përfundimtar që tregon si duhet të jetojmë. Në vend të kësaj, vëzhgojmë eksperimentet shkencore dhe sondazhet sociale. Në rast se dikush e fillon pohimin me fjalët “Bibla thotë…” ne nuk ia vëmë veshin, por nëse dikush prezanton një pohim me fjalët: “ Studiuesit kanë zbuluar se…” nuk e vëmë në dyshim vërtetësinë. Nëse një predikues paralajmëron për ditën e gjykimit, bazuar në atë që thotë Bibla, ne e shpërfillim. Por nëse një shkencëtar paralajmëron për ngrohjen globale, bazuar në statistikat se mesatarja e temperaturave është rritur me gjysmë gradë gjatë njëqind viteve të fundit, ne shqetësohemi shumë dhe organizojmë samite ndërkombëtare për të zgjidhur çështjen.
Autoritet që drejtojnë jetën tonë nuk janë ekspertë në Shkrime por në statistika. Kush do t’ia dijë se çfarë thotë Bibla për lakminë, përtacinë, apo shfrytëzimin?
Më tepër do të donim të mendonim në termat e treguesve ekonomikë dhe në shifrat e papunësisë apo deficitet e tregtisë. Kush do t’ia dijë se çfarë thotë Bibla për seksin? Më tepër do të donim të dëgjonim se çfarë kanë për të thënë kërkuesit, dhe më pas do të shihnim se çfarë teknologjie mund të zgjidhnim për ta bërë mëkatin më të sigurt.
Aspekti i tretë i tekno-idhujtarisë është nderimi, mahnitja dhe habia që ndiejmë kur jemi në prani të teknologjisë dhe të mrekullive të saj. Unë nuk mund të numëroj të gjitha herët kur kam dëgjuar njerëz që thonë: “A nuk është e mrekullueshme se çfarë mund të bëjë teknologjia sot?” Kjo është diçka e zakonshme që thuhet kur flasim për përparimin e mjekësisë, sikurse janë zëvendësimet apo transplantimet e organeve apo inkubatorëve të rinj të lindjes që ruajnë fëmijët edhe kur këta peshojnë vetëm një kg. Ne çuditemi kur provojmë një program të ri kompjuterik, apo shohim kafshë të klonuara, apo vizitojmë një fabrikë që funksionon me robotë. Nuk ka asnjë dyshim se një pjesë e teknologjisë është me të vërtetë mahnitëse nuk do të na ndalojë që të admirojmë Perëndinë. Në tekno-idhujtari, zbulojmë se Perëndia është i mërzitshëm ose të pavlerë; ne mahnitemi më shumë prej urtësisë së shkencës, dhe mrekullive të teknologjisë.
Për ta përmbyllur, simptoma e katërt e tekno idhujtarisë është se i besojmë teknologjisë si të ishte shpëtimtari ynë. Ne besojmë se teknologjia mjekësore do të na shpëtojë prej sëmundjeve; besojmë se teknologjia ushtarake do ta na shpëtojë prej armiqve; besojmë se teknikat edukative do të na shpëtojnë prej problemeve sociale; besojmë se teknikat ekonomike do të na shpëtojnë prej shkatërrimit financiar; besojmë se teknikat terapeutike do të na shpëtojnë prej rrënimit psikologjik; dhe besojmë se teknologjia e informacionit sikurse janë radiot, televizionet, dhe kompakt disqet do të na shpëtojnë prej mërzisë, trishtimit, dhe boshllëkut. Autorja britanike, Meri Miglej (Mary Midgley) e titulloi një prej librave të saj “Shkenca si Shpëtimi”, atje shkroi shkëlqyeshëm rreth besimit të gabuar për teknologjinë që thotë: “Ne kemi një teknologji apo teknikë që na shpëton prej gjithçkaje”. Pothuajse gjithçka sepse teknologjia nuk mund të na zbulojë Perëndinë, apo të largojë mëkatin, a të na ndihmojë të jetojmë përgjithmonë. Atëherë pse i besojmë teknologjisë?
Perëndia, mëkati dhe jeta e përjetshme nuk përbëjnë interes për disa njerëz. Ndërsa teknologjia është realiteti më i lartë. Ne jemi më të interesuar në gjetjen e kurës për AIDS-in dhe kancerin, por jo në gjetjen e mënyrës si t’i shpëtojmë ferrit.
Ne përpiqemi më shumë ta shtyjmë vdekjen sesa të përgatitemi për jetën pas vdekjes. Ne jemi më të interesuar tu mësojmë fëmijëve matematikën dhe shkencën, në vend të virtytit dhe integritetit. Tekno-idhujtaria na jep një përkufizim të ri për shpëtimin dhe rishikimin e prioriteteve.
Pra, nuk është ekzagjerim kur themi se shumë prej nesh adhurojnë teknologjinë. Si mund ta quajmë ndryshe, këtë gjë që bëhet realiteti ynë përfundimtar, burimi suprem i së vërtetës, subjekti kryesor i mahnitjes, shpresa jonë kryesore për shpëtimin? Mos më keqkuptoni.
Unë nuk po them se teknologjia është e keqe, por po them se tekno- idhujtaria( apo adhurimi i teknologjisë) është diçka e keqe. Është mirë që përdorim shpikjet dhe mësojmë prej kërkimeve shkencore, e kështu me radhë. Por kur adhurojmë teknologjinë, dhe e lejojmë atë të zërë vendin e Perëndisë, po gabohemi rëndë.
Adhurimi i pavlerë
Perëndia, dhe vetëm Perëndia, meriton adhurimin tonë. Ai është i pafund në fuqi dhe në madhështi. Ai mban gjithçka që ekziston, Ai është absolutisht i shenjtë dhe i përsosur. Ai është burimi i çdo urtësie dhe bukurie; Ai gufon në mirësi dhe dashuri. Por sërish ne kemi një zakon të tmerrshëm: gjithmonë gjejmë diçka që do të zërë vendin e Perëndisë. Disa njerëz gdhendin një idhull dhe e adhurojnë; të tjerët zhvillojnë teknologjinë dhe e adhurojnë. Nuk ka rëndësi nëse është idhujtari apo tekno-idhujtari, rezultati është i njëjti: ne largohemi prej Perëndisë së madh e të lavdishëm, e po kështu largohemi prej gjithçkaje që i jep vlerë jetës sonë. Le të shikojmë se çfarë thotë Bibla rreth idhujtarisë së vjetër dhe të shohim se si aplikohet kjo në idhujtarinë e re, që e quajta me një term të sajuar: tekno-idhujtaria.
Te Isaia 44 Bibla thotë: ” Kështu thotë Zoti, mbreti i Izraelit dhe Çliruesi i tij, Zoti i ushtrive: “Unë jam i pari dhe jam i fundit, dhe përveç meje nuk ka Perëndi.” (v. 6) Më pas Shkrimet thonë: ” Ata që prodhojnë shëmbëlltyra të gdhendura janë krejt kotësi; gjërat e tyre më të çmuara nuk hyjnë fare në punë…” (v. 9) Kur adhurojmë diçka tjetër veç Perëndisë, e çojmë dëm veten dhe, gjithçka që prekim bëhet e pavlerë.